ulive.gr

Ο Guardian σημείωνε στην ιστοσελίδα του ότι το κτίριο της Times Square, στην καρδιά του Μανχάταν, στην πρόσοψη του οποίου αναγράφεται το ύψος του δημόσιου αμερικανικού χρέους, δεν έχει πια αρκετό χώρο για να φιλοξενήσει το αστρονομικό ποσό των δισεκατομμυρίων δολαρίων, για την ακρίβεια 10.299.020.383, ένα μέγεθος τεράστιο το οποίο οφείλεται κυρίως στη χρηματοδότηση του σχεδίου Πόλσον και την ενίσχυση των ιδρυμάτων Freddie Mac και Fannie Mae. Χρειάστηκε μάλιστα να απαλειφθεί το σύμβολο $, που καταλάμβανε το τελευταίο τετράγωνο τη επιγραφής έτσι ώστε ο περαστικός να πιεί το πικρό ποτήρι μέχρι τελευταία γουλιά! Από εκείνη τη στιγμή η κρίση ήταν παντού. Μία άυλη ουσία, κάτι αόρατο εξαπλωνόταν ανά τον κόσμο επηρεάζοντας την ψυχοσύνθεση μας. Όλοι το γνώριζαν κανείς δεν μιλούσε ισχυρίζονταν οι αναλυτές, οι εφημερίδες προειδοποιούσαν για αλυσιδωτές πτωχεύσεις ισχυρών οργανισμών αλλά και κρατών! Ο Τζορτζ Μπους μιλούσε με λόγια και ύφος ανάλογο των ημερών μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, η Le Monde ανέφερε «Ήρθε το τέλος του κόσμου!». Ακόμα και τα οικογενειακά ‘συμβούλια’ αποφάσιζαν την αποταμίευση κατ’ οίκον ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο δέσμευσης των καταθέσεων και ότι συνεπάγεται μία κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.

 

Στην πραγματικότητα όμως κανείς δεν είδε πραγματικές συνέπειες τις απίστευτης κρίσης. Δεν υπήρξαν μαζικές απολύσεις, δεν σταμάτησε η διανομή προϊόντων, τα ΑΤΜ λειτουργούσαν κανονικά και οι πιστωτικές κάρτες ήταν πλήρως αποδεχτές από τους εμπόρους. Ένα οικονομικό κραχ μα μόνο στην τηλεόραση! Σήμερα μάλιστα οι Η.Π.Α. είναι και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης. Αυτή η πρόσφατη εμπειρία πρέπει να μας κάνει να αναρωτηθούμε τι είναι πραγματικά η κρίση; Ποια τα αίτια και ποια η χρησιμότητα της στο καπιταλιστικό πλαίσιο που ζούμε;

Ο καπιταλισμός έχει ένα μοναδικό σκοπό. Αυτός είναι η συνεχής αύξηση της υπεραξίας των προϊόντων με σκοπό πάντα την μεγιστοποίηση του κέρδους. Σε πλαίσια ελεύθερης αγοράς και ανταγωνισμού επιχειρήσεων, η προσπάθεια αυτή συγκρούεται με την λογική ανάγκη της πώλησης των προϊόντων ώστε να καρπωθεί ο επιχειρηματίας την υπεραξία αυτή . Λογικό καθώς η αξία του κάθε προϊόντος έχει νόημα μόνο εάν πουληθεί. Αυτές οι συγκρουόμενες δυνάμεις προσφέρουν την αναγκαία ισορροπία για την ύπαρξη του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Σε περιόδους ισορροπίας και ομαλής λειτουργίας, η προσφορά εναρμονίζεται με την ζήτηση και επιτυγχάνεται πλήρως η κάλυψη του κέρδους που υπολόγιζε ο επιχειρηματίας. Έχοντας στο μυαλό μας αυτή την απλή συσχέτιση δυνάμεων μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε τα αίτια μιας διαταραχής της ισορροπίας αυτής. Η συνεχής προσπάθεια για αύξηση της υπεραξίας οδηγεί σε συγκέντρωση μεγάλων κεφαλαίων των επιχειρήσεων. Αν σκεφτούμε ένα ποσοστό κέρδους 100% ή ακόμα περισσότερο 1000% (βλ.Φραπέ!), αμέσως μπορούμε να αντιληφθούμε το κεφάλαιο που μπορεί να συγκεντρωθεί από την πώληση του εμπορεύματος αυτού. Η συγκέντρωση κεφαλαίων όμως οδηγεί σε αύξηση των επενδύσεων στην παραγωγική διαδικασία με αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικής δύναμης και άρα την συγκέντρωση περισσότερου εμπορεύματος με μεγαλύτερη υπεραξία! Όταν η υπεραξία δεν θα μπορεί να καλυφθεί από την αγορά, δηλαδή όταν το προσδοκώμενο (μεγάλο) κέρδος του επιχειρηματία δεν έρχεται ποτέ, είναι η ώρα της μεγάλης κρίσης. Το συσσωρευμένο απούλητο εμπόρευμα πρέπει να πουληθεί και η χασούρα πρέπει να καλυφθεί. Η κρίση θα φέρει μείωση της αξίας των πάντων και οι δυνατότητες για υπεραξία τεράστιες. Ο καπιταλισμός βρίσκει και πάλι τις λεπτές ισορροπίες του.

Η κρίση δεν είναι τυχαίο γεγονός γιατί το τυχαίο δεν έχει περιοδικότητα..